Niegdyś dachy zielone pełniły głównie rolę dekoracyjną lub funkcjonowały jako skuteczna i trwała izolacja budynków. Dzisiaj, w dobie postępującej degradacji środowiska naturalnego i wszechobecnych zanieczyszczeń, coraz większą wagę przykłada się do ekologicznych walorów dachów zielonych. W tym wpisie bierzemy pod lupę korzyści dla środowiska płynące z zakładania zielonych dachów.
Zielony dach – oczyszczanie powietrza
Rośliny są naszym głównym sprzymierzeńcem w walce z zanieczyszczeniem powietrza. Ponieważ jednak w przestrzeniach miejskich jej ilość jest drastycznie ograniczona, wiele aglomeracji boryka się z problemem smogu, nadmiernej ilości pyłów i szkodliwych gazów. Rozwiązanie jest proste – wystarczy wykorzystać dachy stanowiące przecież ogromną część powierzchni miasta. Zdają sobie z tego doskonale sprawę Szwajcarzy, którzy już w 2002 roku wprowadzili nakaz zazieleniania wszystkich nowo powstających dachów płaskich.
W jaki konkretnie sposób zielone dachy przyczyniają się do redukcji zanieczyszczenia powietrza? Już wyjaśniamy:
- działają niczym filtr zbierający kurz, sadzę i dym;
- absorbują szkodliwe gazy, w tym dwutlenek węgla niezbędny roślinom do fotosyntezy, dwutlenek azotu czy dwutlenek siarki;
- oczyszczają powietrze z VOC, czyli lotnych związków organicznych groźnych dla ludzi i środowiska.
Ponadto rośliny porastające zielone dachy produkują tlen – badania wykazały, że 155 m2 powierzchni zieleni wytwarza ilość tlenu pokrywającą dobowe zapotrzebowanie jednego człowieka.
Retencja i oczyszczanie wód opadowych
Zielone dachy są niezwykle pomocne w optymalizacji gospodarowania wodą opadową. Deszcz czy śnieg zostają zmagazynowane w warstwie wegetacyjnej i drenażowej, a następnie wykorzystane przez rośliny, odparowane lub uwolnione do kanalizacji z opóźnieniem. Średnia retencja dachu zielonego wynosi 50–60 procent, co oznacza, że może on zatrzymać od 15 do nawet 90 procent wody z jednego opadu. Statystyki pokazują, że tego typu zadaszenia oddają do kanalizacji 80 procent mniej wody niż standardowe dachy.
Jakie płyną z tego korzyści? Po pierwsze, system kanalizacji burzowej zostaje wyraźnie odciążony, ryzyko powodziowe znacząco spada, a odparowująca latem woda poprawia lokalny mikroklimat. Rośliny oczyszczają również wodę opadową z zanieczyszczeń, wchłaniając szkodliwe substancje, w tym metale ciężkie.
Ogrody na dachu jako remedium na miejskie wyspy ciepła
Miejskie wyspy ciepła to niepokojące zjawisko, które w ostatnich latach przybiera na sile. Polega ono na kumulacji ciepła na obszarze miasta, ponieważ betonowe konstrukcje, blaszane dachy i elewacje budynków nagrzewają się, a następnie powoli emitują ciepło, podnosząc temperaturę. Prowadzi to do akumulacji smogu, a przebywanie w mieście podczas letnich upałów staje się męczarnią. Remedium na ten problem są tereny zielone, w tym dachy zielone, które pochłaniają ciepło. Zielony dach chłodzi w lecie, natomiast zimą ogranicza straty ciepła, co z kolei pozwala ograniczyć energię potrzebną do ogrzania budynku i emitowane w związku z tym zanieczyszczenia.
Warto wiedzieć, że dachy z pokryciem bitumicznym nagrzewają się do 80 –100 stopni Celsjusza, a dachy zielone – maksymalnie do 40 stopni. Dlatego zwiększenie ich powierzchni w mieście skutkuje obniżeniem średniej temperatury i redukcją ilości smogu. Korzyści w tym zakresie są zatem ogromne!
Nowe ekosystemy i większa bioróżnorodność dzięki dachom zielonym
Mówiąc o dachach zielonych, nie można nie wspomnieć o bioróżnorodności. Dzięki obsadzeniu powierzchni dachowych roślinnością powstają nowe ekosystemy, a w miastach pojawiają się ptaki, owady, pajęczaki i inne bezkręgowce, stanowiące niezbędny element egzystencji na naszej planecie. W ten sposób zielone dachy stają się miejscem do życia nie tylko dla flory, ale i fauny, w pewien sposób rekompensując naturze zabrane jej tereny wykorzystywane do budowy domów i miejskiej infrastruktury. Nic nie stoi na przeszkodzie, by na dachach zakładać pasieki lub stworzyć warunki do bytowania dla zagrożonych gatunków ptaków. W ogrodach intensywnych umieszcza się również niewielkie akweny i oczka wodne stanowiące naturalne wodopoje.
Trwały dach ogranicza zaśmiecanie środowiska
Na koniec jeszcze jeden aspekt funkcjonowania zielonych dachów, który przekłada się na korzyści dla środowiska – ich trwałość. Pokrycie dachu dachem zielonym znacznie wydłuża jego żywotność izolacji, podwajając ich okres eksploatacji i skutecznie chroniąc je przed uszkodzeniami mechanicznymi oraz działaniem warunków atmosferycznych, a także zwiększając odporność na ogień. Dzięki temu naprawy i wymiana elementów konstrukcji dachowej są znacznie rzadsze, co ogranicza ilość powstających przy tej okazji śmieci i odpadów. Kolejny raz możemy zatem zaobserwować, że korzyści ekologiczne idą w parze z ekonomicznymi. Ale o tym więcej napiszemy innym razem.
Zielone dachy a oszczędność energii
Zielone dachy mają również znaczący wpływ na oszczędność energii w budynkach. Dzięki warstwie roślinności i podłożu, które działają jako naturalna izolacja termiczna, zmniejsza się zapotrzebowanie na ogrzewanie zimą oraz klimatyzację latem. W praktyce oznacza to mniejsze zużycie energii elektrycznej i cieplnej, co przekłada się na niższe emisje gazów cieplarnianych. W ten sposób zielone dachy przyczyniają się do walki z globalnym ociepleniem, jednocześnie obniżając rachunki za energię.
Poprawa jakości życia mieszkańców
Nie można zapomnieć o pozytywnym wpływie zielonych dachów na jakość życia mieszkańców miast. Zieleń w przestrzeni miejskiej ma udowodnione działanie relaksujące i antystresowe. Widok roślinności z okien, możliwość spędzania czasu na dachowych ogrodach czy nawet świadomość istnienia takich miejsc w najbliższym otoczeniu, poprawia samopoczucie i zdrowie psychiczne mieszkańców. Zielone dachy stają się więc nie tylko elementem infrastruktury ekologicznej, ale także ważnym aspektem zdrowia publicznego.
Zwiększenie wartości nieruchomości
Kolejnym argumentem przemawiającym za zakładaniem zielonych dachów jest zwiększenie wartości nieruchomości. Budynki wyposażone w takie rozwiązania są postrzegane jako bardziej nowoczesne i ekologiczne, co przyciąga potencjalnych nabywców i najemców. Zielony dach może stać się atutem marketingowym, podnosząc prestiż inwestycji i wyróżniając ją na tle konkurencji. W dłuższej perspektywie, inwestycja w zielony dach może przynieść wymierne korzyści finansowe.
Podsumowując, zielone dachy to nie tylko estetyczne i funkcjonalne rozwiązanie, ale przede wszystkim inwestycja w przyszłość naszej planety. Korzyści ekologiczne, ekonomiczne i społeczne płynące z ich zakładania są niezaprzeczalne i warto je promować na każdym kroku.
